27.1.22

کەڕووزانیی مەیدانی

 


کەڕووزانی زانستێک نییە کە تەنیا و تەنیا لە ژوورێک، ئەزموونگەیەک یا فێرگەیەکی داخراودا کاری لەسەر بکرێت و لێیبکۆڵدرێتەوە و بتوێژرێتەوە.  ئەو بەشە کە پەیوەستە بە ژوورەکانی خوێندن و فێرکردن یان پشکنین و دەویان، بە دەزگا و ئامێرگەلی پێشکەوتووی وەک مایکرۆسکۆپە دیجیتاڵەکان زۆر جیاوازە لەو بەشە کە توێژەر بەشێوەی مەیدانی و ناوچە بە ناوچە بە شاخ و دۆڵ و چەم و دارستان و مێرگ و چیمەنەکاندا دەڕوات و بە ووردی سۆراغی کەڕووەکان دەکات.


باشترین و  دروستترین وەسفی کەڕووەکان ئەو کاتە دەکرێت کە تەڕ و تازەن و لە شوێن و ژینگەی خۆیانن.  جوانترین و سەرنجڕاکێشترین وێنە و ڤیدیۆیش هەر ئەو کاتە دەگیرێت کە کەڕووەکە لە ژینگەی خۆیدایە و خاک و زیندەندامەکانی دەوروبەری دیار و بەرچاون.  


هەر بۆیە بە مەبەستی ئەنجامدانی لێکۆڵینەوە و وانستەی وورد و زانستی هەر دەرفەت و دەرەتانێک بڕەخسێت، پێویستە کەسی کەڕووزان یا ئارەزوومەندی بووارەکە قۆڵی لێهەڵماڵێت و کەرەستە و پێداویستییەکانی ئامادە بکات و بڕوات بۆ پشکنینی هەناوی سروشت.


لێکۆڵینەوەی مەیدانی لە کەڕووەکان  چەند جۆر کەرەستە و ئامێری گەرەکە. وەک کامێرای وێنە و ڤیدیۆ کە بتوانێت چاویلکەی بەهێزی بخرێتە سەر بۆ گرتنی وێنە و ڤیدیۆی کارگ و کەڕووە بچووکەکان لە نزیکەوە، جی پی ئێس بۆ تۆمارکردنی ناو و شوێنی قارچکەکان، مایکرۆسکۆپی بەهێز بەڵام بچووک و سووک بۆ سەیرکردنی هاگ و رایەڵکەکانی کەڕووەکان،  ئایپادێک بۆ تۆمارکردن و هەڵگرتنی زانیارییەکان تیایدا، چرایەکی بەهێز بۆ رووناککردنی ژینگەی کەڕوو لە کاتی وێنەگرتندا.  دەزگایەکی بچووک و سووک بۆ ووشککردنەوەی کەڕووەکان.


هەروەها هەندێک پێداویستیی تر وەک دەفری پێتریی ئامادەکراو بۆ چاندنی هاگی کەڕووەکان، لوولەی ئەزموونی بۆ هڵگرتنی نموونەی هاگی کەڕووەکان، چەند ماددەی وەک هایدرۆکسیدی پۆتاسیۆم، ترشییەکان و خوێیەکان و.. بۆ بەکارهێنانیان لەکاتی پشکنین و تاقیکردنەوەی کەڕووەکاندا.  کیسی نایلۆنی بچووک بۆ هەڵگرتن و پاراستنی دەفرەکانی پێتری و لوولە ئەزموونیەکان.  کیسی کاغەزی بۆ هەڵگرتن و پاراستنی کەرووەکان.  مێزێکی بچووکی گەڕۆک، کەرەستەکانی پێوانە و کێشانە وەک تەرازوو، دۆلکە، هێڵکێش و کاڵیپەڕ، هەروەها ووردبینێکی دەستی،  چەقۆ، مەقاش، مقەست، بێڵۆکە، تەورێکی بچووک.  


ناونیشانی باشترین ئەو ماڵپەڕ و ئەپڵیکەیشنانەی وێنە و زانیارییان لە سەر چەشن و جسنەکانی کەڕووەکان تێدایە وەک مەشرووم ئێکسپێرت، ئەمیتاسی، مەشرووم ئندێکس، مەشرووم ئۆبزێرڤەر، ماییکۆ وێب، مایکۆ بانک، ئای ناچرالیست، بریتانیکا، پریڤەیڵەنت فەنجای، بریتیش مایکۆڵۆجی سۆسایەتی، تری رۆت، فێرست نەیچەر، مایکۆ کیز، پیکچەر مەشرووم، مایکۆپۆرتاڵ و تاد..





بەشێک لە ئەو ماددە کیمیاییانەی کە لە ناسینی جسن و چەشنی کوارگدا بەکاردەهێنرێن و کەڕووزانی مەیدانی پێویستە لەگەڵ خۆیدا هەڵیانبگرێت، ئەمانەی خوارەوەن:


ئامۆنیا                                               Ammonia, Household ammonia


کە رۆژانە وەک ماددەیەکی پاککەرەوە لە ماڵدا بەکاردەهێنرێت یەکێکە لەو ماددە کیمیاییانە کە بۆ ناسینی قارچک سوودی لێوەردەگیرێت.  بۆ وێنە دوو دڵۆپی بەسەر کارگی بۆڵیتوس سپادسیوس دا دەکرێت یەکسەر رەنگ دەگۆڕێت بۆ شین بۆ شین-سەوز.  ئامۆنیا لە بازاڕ لەژەڕ زۆر ناوی بازرگانیدا دەفرۆشرێت وەک (هاندی ئاندی). 

 خوێی ئاسن، گۆگرداتی ئاسن                          Iron salt, Ferrous sulfate

حەبی ئاسنیش پێدەگوترێت.  فۆرمولێکە دروستدەکرێت بۆ چارەسەری کەمخوێنی؛ و لە دەرمانخانە و لای فرۆشیارانی ماددە تەواویەرەکان دەفرۆشرێت.


ترشی هایدرۆکڵۆریک.                              Meixner test.  Wieland test.    Hydrochloric acid

شلەیەکی روون و بێڕەنگە و بۆنەکی توندی هەیە.  ترشێکی کانزایی زۆر سووتێنەرە.  دەشێت بگوترێت کە بریتییە لە گیراوەی گازی کلۆریدی هایدرۆجین.  لە گەدەی مرۆڤدا هەیە.  هەر کاتێک بتکێتە سەر پێستی مرۆڤ دەیکاتە پۆرگ و برین و شوێنەکەی قووڵ دەبێت. پێویستە دەسبەجێ بە گیراوەی قڵیایی وەک سۆدەی شوشتن یا سۆدەی خۆراک کاریگەریی ترشییەکە نەهێڵدرێت.  لە فرۆشگەکاندا بۆ مەبەستی جیاواز دەفرۆشرێت بۆ وێنە بە دەبەی ٢٠ لیتری، ٥ لیتری و ٢ کیتر و نیوی دەفرۆشرێت بۆ دابەزاندنی رێژی پی ئێچ و قڵیایی لە حەوزەکانی مەلەکردندا.

ئەم ماددەیە بە چڕکراوەیی بەکاردەهێنرێت بۆ دیاریکردنی ژەهری ئاماتۆکسین بە قارچکەکانی چێشنی ئامانیتا، لێپیۆتا و گالەرینا. تاقیکردنەوە بۆ پێکهاتەکانی وەک سایلۆسین ئەرێنی دەردەچێت.


تاقیکردنەوەی مێڵزەر                                    Melzer's reagent


گیراوەیەکە پێکهاتووە لە چەدن ماددەی کیمیایی وەک کلۆراڵ هایدرەیت، یۆدیدی پۆتاسیوم و ئایۆدین.  پێکدێت لە ٢،٥٠-٣،٧٥ یۆدیدی پۆتاسیوم.  ٠،٧٥-١،٢٥ ئایۆدین.  لەگەڵ سەدا پەنجای گیراوەکە کە پێکدێت لە ئاو و سەدا پەنجا کلۆراڵ هایدرەیت.  ماددەیەکی ژەهراوییە بۆ تاقیکردنەوەی هاگ و گۆشتی کارگ بەکاردەهێنرێت.  ئەو هاگانەی دووای بەرکەوتنی ئەم ماددەیە دەگۆڕێن بۆ سورمەیی شینباو تا رەشی شینباو ئەمیڵۆیدن.  ئەو هاگانەیش کە دەگۆڕەن بۆ قاوەیی تا قاوەیی سوورباو دیکسترینۆیدن.   ئەم تاقیکردنەوەیە لەسەر کوارگە سپییەکان ئەنجامدەدرێت.   ئەگەر هاگەکان رەنگیان رۆشن نەبێت، گۆڕانێک دەرناکەوێت.  رەنگەکە لەژێر مایکرۆسکۆپدا ئاسانتر دەبینرێت، هەرچەندە ئەگەری ئێوەیش هەیە لە هاگی باش چاپکراودا بە چاوی رووت ببینرێت.



پارادایمیتیلامینۆبێنزالدیهاید       para-Dimethylaminobenzaldehyde (PDAB or pDAB)


لە جسنی لایۆفیلوم دا کاتێک ئەم ماددەیە بەریان دەکەوێت رەنگیان دەگۆێت بۆ شین


فینۆڵ                                  Phenol


گیراوەی ئاوەکیی ٢-٣ لەسەدی فینۆڵ رەنگی هەندێک چەشن دەگۆڕێت کاتێک بەر کڵاو یا قەدەکەیان دەکەوێت.


هایدرۆکسیدی پۆتاسیوم

٣-١٠ لەسەدی گیراوی هایدرۆکسیدی پۆتاسیوم رەنگی هەندێک چەشنی ئەگاریکوسی وەک ئەگاریکوس انتۆدێرمووس دەگۆڕێت بۆ زەرد، و رەنگی ئەگاریکوس سەبروتایلێسینس دەگۆڕێث بۆ سەوز.  هەندێک چەشنی کۆرتیناریوس و بۆڵیتیس گۆڕانی جیاوازیان بەسەردا دێت.


دژکردی شایفەر                     Schaeffer reaction


دژکردی ئەرێنیی تاقیکردنەوەی شایفەر کە دژەکردی ئانیلین و ترشی نیتریک لەسەر رووی کارگ بەکاردەهێنێت، بە رەنگی نارنجی بۆ سوور دەردەکەوێت؛ لە کەرتی چەشنەکانی فڵاڤیسینتیس دا کاریگەرە.  بۆ ئەم مەبەستە دوو هێڵی یەکتربڕ لەسەر قارچکەکە دەکێشرێت؛ یەکەمیان بە ئەنیڵین یا ئاوی ئەنیڵین ، دووەمیش بە گیراوەی ترشی نیتریک.  هەرکاتێک رەنگی نارنجیی گەش لە خاڵی یەکتربڕینەکە دەرکەوت ئەوا تاقیکردنەوەکە ئەرێنییە.   ئەگاریکوس پلەیکۆمایسیس و ئەگاریکوس زانتۆدێرمووس دژکردی نەرێنییان دەبێت.  


سوڵفۆ- ڤانیلین                             Sulfo-vanillin

لە ترشی گۆگردیک و ڤانیلین دروسکراوەلە ناسینی روسووڵا و پانایولوسدا بەکاردەهێنرێت.


سیرینگاڵدازاین             Syringaldazine










No comments:

Post a Comment