31.5.20

بزانە دۆمەڵان چیە و بۆچی باشە؟

ناوی زانستی : Terefezia 
ئاری عومەر

دۆمەڵان له‌جیهانی زینده‌وه‌ردا به‌ كه‌ڕوو داده‌نرێت ، له‌ ناوچه‌ بیابان و ده‌شت و بانه‌ لماویه‌كان زۆره‌ ، زیاتر له‌ ٣٠ جۆری هه‌یه‌ ، له‌ ژێر زه‌وی گه‌شه‌ده‌كات وه‌كوو په‌تاته‌ گرۆییه‌ ، هه‌یانه‌ رووكاری لووسه‌ هه‌شه‌ گڕنی گڕنیه‌ ، ره‌نگی له‌ نێوان بۆر و قاوه‌یی دایه‌ جار هه‌یه‌ قاوه‌ییه‌كه‌ی تۆخه‌ ، ب
رووسكه‌ی پایزی زۆر گرنگه‌ بۆ دۆمەڵان ، له‌دوای باران بارینی به‌هار په‌یدا ده‌بیت ، له‌ شوێنی خۆی زه‌ویه‌كه‌ شه‌ق ده‌كات له‌ قولی ٥-١٥ سم ده‌توانیت بیدۆزیته‌وه‌ ، له‌ بیابان زیاتر له‌ ده‌وری رووه‌كێك سەوز ده‌بێت عه‌ره‌ب پێی ده‌لێن الرقروق وابزانم لای ئێمه‌ پێی ده‌لێن قاپه‌شینكه‌ ، له‌ده‌وری هه‌ر رووه‌كێك له‌نێوان ١٠-٢٠ دانە ده‌روێن ، كه‌لاوانه‌یه‌ قه‌باره‌یان له‌ نێوان ده‌نكه‌ زه‌یتونه‌ك هه‌تا پرته‌قالێكی لێ‌ بیت ، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی بۆنی دۆمەڵان خۆشه‌ بۆیه‌ مێروو و به‌تایبه‌تی باله‌فره‌كان به‌ده‌وری دا ده‌فرن ، مانای وایه‌ نیشانه‌ی بوونی دۆمەڵانە ،

دۆمەڵان به‌سرووشتی سەوز ده‌بێت ، زۆر به‌سووده‌ بۆ مرۆڤ له‌به‌رئه‌وه‌ی ٪٩ پێكهاته‌كه‌ی پرۆتینه‌ و ٪١٣ كاربۆهیدراته‌و ٪١ چه‌وریه‌ و ئه‌وانی تری كالسیۆم و پۆتاسیۆم و فسفۆرو سۆدیۆمه‌ و له‌گه‌ل بوونی ڤیتامینی ب١+٢ تێدایه‌ بۆیه‌ خەلك خاوێنی ده‌كه‌نه‌وه‌و له‌ ناو رۆن ده‌یكۆلێنن ، یاخود وه‌ك و گۆشت له‌سه‌ر برنج داده‌نرێت یان سوورده‌كرێته‌وه‌ له‌ ناو رۆن ، بۆ زۆر نه‌خۆشی به‌كاردێت به‌تایبه‌تی ئاوه‌كه‌ی له‌ ناو چاو ده‌كرێت بۆ تراخۆما ، هه‌روه‌ها له‌گه‌ل خواردنی دۆمەڵان باش نیه‌ ئاوی سارد بخۆی چونكه‌ زیان به‌ گه‌ده‌ ده‌گه‌یه‌نێت ، ده‌شلێن ئه‌گه‌ر كه‌سێك دۆمەڵانی خواردبیت و له‌و كاته‌ مار یان دووپشك پێی وه‌بدات له‌وانه‌یه‌ بمرێ

https://www.facebook.com/Arikurdsat/


Ari Omar

تێبینی:  ناوەرۆکی ئەم بابەتە لەلایەن مایکۆڵۆجیا کوردستانیکاوە پشتڕاست نەکراوەتەوە

28.5.20

نیتگزانی

بابەتێکی گرنگ و سادە سەبارەت بە نیتگ (ڤایرەس)
لەلایەن د. زەمانە حاجیخزری


14.5.20

کوارگە ئێڕانیەکان

لیزگەی ئەو جۆرە کوارگانەی ناوی ئێرانیان لێنراوە:
لە ساڵی ١٩٣٩ بە دوواوە کە ئێرانییەکان دەستیان کرد بە سۆراغ و گەڕان بە شوێن کوارگ و کەڕووەکانیاندا، دەستیانکرد بە ناولێنانیان و تا ئێستا ٤٠ جۆر قارچکیان بە پاشگری ئێرانییەوە ناساندووە.





  • Iraniella rechingeri Petr. (1949),
  • Aecidium iranicum Petr. & M.L. Lohman (1974)
  • Alternaria iranica E.G. Simmons & Y. Ghosta (2007)
  • Aplosporella iranica Petr. (1949)
  • Barriopsis iraniana Abdollahzadeh, Zare & A.J.L. Phillips (2009)
  • Coelomomyces iranii Weiser, Zaim & Saebi (1991)
  • Coniothyrium iranicum Esfand. (1947)
  • Cordyceps irangiensis Moureau (1961)
  • Cyanopatella iranica Petr. (1949), 
  • Didymella iranica Petr. (1942)
  • Didymosphaeria iranica Petr. (1965)
  • Diplodina iranica Esfand. (1951)
  • Helminthosporium iranicum Esfand. (1951)
  • Lecidea iranica Szatala (1939)
  • Melasmia iranica Svrček (1980)
  • Neosphaeropsis iranica Esfand. (1947)
  • Ophiocordyceps irangiensis (Moureau) G.H. Sung, J.M. Sung, Hywel-Jones & Spatafora 
  • Ovularia iranica Petr. (1953)
  • Peronospora iranica Petr. & Esfand. (1941)
  • Phaeoacremonium iranianum L. Mostert, Gräfenhan, W. Gams & Crous (2006), [RSD]
  • Phragmidium iranicum Petr. & Esfand. (1941)
  • Physcia iranica (Szatala) Szatala (1957)
  • Phytophthora iranica Ershad (1971)
  • Placidium iranicum Szatala (1954)
  • Ramularia iranica Petr. (1949)
  • Stagonospora iranica Petr. & Esfand. (1941)
  • Stemphylium iranicum Esfand. (1950)
  • Teichospora iranica Petr. (1949)
  • Tranzschelia iranica M. Abbasi & Gjaerum (1997), [RSD]
  • Tranzscheliella iranica (Syd.) Vánky (2009)
  • Uromyces iranensis Vienn.-Bourg. (1956)
  • Ustilago iranica Syd. (1939)
  • Valsa iranica Ashkan & Hedjar. (1982)
  • Volvaria iranica Fallahyan (1973)
  • Volvariella iranica (Fallahyan) M.Z. Szczepka (2000)
  • Zignoëlla iranica Petr. (1949)
  • Zythia iranica Petr. (1942)
  • Puccinia passerinii var. iranica M. Abbasi, Hedjar. & Gjaerum (1993)


  • سەرچاوە: