 |
| فۆسیلی دێرینی کارگ |
دۆزینەوەی (فۆسیل) بە بەردبووی کەڕوو کە رەسەنی کەڕوو دەگێڕیتەوە بۆ نیو میلیارد ساڵ بەر لە ئێستا
نووسەر: ئەنتۆنیس رۆکاس
کەڕووە دێرینەکان هاوکارمان دەبن لە دووبارە نوووسینەوەی ئەو زانیارییانەمان لەبارەی پێگەیشتن و درەختی ژیان.
لە خۆڕایی نییە کە زانایان پێیدەڵێن شانشینی شارراوە. مەزەندە دەکرێ ٥ میلیۆن گۆن بن بەڵام تەنیا ١٠٠ هەزار کەڕوو بۆ زانایان ناسراوە.
ئەم شانشینە کە برشەکان، هەوێنەکان، ژەنگەکان و کوارگەکان دەگرێتە خۆ، زۆر کەمتر لە رووەک و ئاژەڵەکان سەرنجی پێدراو. ئەمە لە بواری فۆسیلیشەوە هەر وایە و تەنیا ئەو کاتانە لای لێکراوەتەوە کە بەدوای کارکردن لەسەرفۆسیلی رووەکێکەوە بوون. لە ئەنجامی تاقیکردنەوەکاندا ماددەی چیتین دۆزرایەوە کە ماددەیەکە تەنیا لە دیواری خانەکانی کەڕوودا هەیە.
کەڕووەکان یاوەری سەرەکیی رووەکەکان بوون لە کاتی گەراخستنەوەیاندا لەسەر رووی زەوی کە دەگەڕێتەوە بۆ ٥٠٠ میلیۆن ساڵ لەمەوبەر. لەبەرئەمە جێگای سەرسوڕمان نییە کە فۆسیلی ٤٥٠ میلیۆن ساڵی کارگ لە نێو دڵی بەرددا بدۆزرێتەوە. کۆرەنتن لۆرۆن خوێندکارێکی زانکۆی لیج لە بەلژیکایە کە فۆسیلێکی مایکرۆسکۆپیی جۆرێک کەڕووی دۆزیوەتەوە کە ناسراوە بە ئەوراسفایرا جیراڵدای، کە لە بەردێکدا بووە و بەردەکە لەناوچەیەکی باکووری رۆژاوی کەنەدا بووە. بەپێی ئەم دۆزینەوەیە بەردەکە ١٠٠٠-٩٠٠ میلیۆن ساڵ تەمەنی هەیە، بەمجۆرە رەسەنی کەڕوو دەگەڕێتەوە بۆ نیو میلیارد ساڵ بەر لە ئێستا.
لە خۆڕایی نییە کە زانایان پێیدەڵێن شانشینی شارراوە. مەزەندە دەکرێ ٥ میلیۆن گۆن بن بەڵام تەنیا ١٠٠ هەزار کەڕوو بۆ زانایان ناسراوە.
ئەم شانشینە کە برشەکان، هەوێنەکان، ژەنگەکان و کوارگەکان دەگرێتە خۆ، زۆر کەمتر لە رووەک و ئاژەڵەکان سەرنجی پێدراو. ئەمە لە بواری فۆسیلیشەوە هەر وایە و تەنیا ئەو کاتانە لای لێکراوەتەوە کە بەدوای کارکردن لەسەرفۆسیلی رووەکێکەوە بوون. لە ئەنجامی تاقیکردنەوەکاندا ماددەی چیتین دۆزرایەوە کە ماددەیەکە تەنیا لە دیواری خانەکانی کەڕوودا هەیە.
کەڕووەکان یاوەری سەرەکیی رووەکەکان بوون لە کاتی گەراخستنەوەیاندا لەسەر رووی زەوی کە دەگەڕێتەوە بۆ ٥٠٠ میلیۆن ساڵ لەمەوبەر. لەبەرئەمە جێگای سەرسوڕمان نییە کە فۆسیلی ٤٥٠ میلیۆن ساڵی کارگ لە نێو دڵی بەرددا بدۆزرێتەوە. کۆرەنتن لۆرۆن خوێندکارێکی زانکۆی لیج لە بەلژیکایە کە فۆسیلێکی مایکرۆسکۆپیی جۆرێک کەڕووی دۆزیوەتەوە کە ناسراوە بە ئەوراسفایرا جیراڵدای، کە لە بەردێکدا بووە و بەردەکە لەناوچەیەکی باکووری رۆژاوی کەنەدا بووە. بەپێی ئەم دۆزینەوەیە بەردەکە ١٠٠٠-٩٠٠ میلیۆن ساڵ تەمەنی هەیە، بەمجۆرە رەسەنی کەڕوو دەگەڕێتەوە بۆ نیو میلیارد ساڵ بەر لە ئێستا.
سەرچاوە:
