لاکتۆباسیلووس یەکێکە لە جسنەکانی بەکتریای سوودبەخش. لە هەموو شوێنێک دەسدەکەوێت، تەنانەت هەر ئێستا لە کۆئەندامی هەرسکردنی تۆیشدا هەیە. لاکتۆباسیلووس رۆڵێکی گرنگی هەیە لە بەرهەمهێنانی خۆراکە باوەکاندا. لە باخداریدا لاکتۆباسیلووس بەکاردەهێنرێت بۆ کرداری داڕزاندن و شیکردنەوەی ماددە ئۆرگانییەکان؛ و کردنیان بە پەیینی سروشتی. لەبەرئەوەی کە بەکتریاکە لە هەموو شوێنێک هەیە، دروستکردنی هەوێنەکەی زۆر چەتوون نییە و هەرکەس دەتوانێت لە ماڵەوە دروستی بکات؛ و بۆ خێراکردنی پێواژۆی پەیناندن و هەروەها وەک کوودێکی ئۆرگانیکیش بۆ بەپیتکردنی خاک کەڵکی لێوەربگرێت.
 |
| هەوێنی لاکتۆباسیلووس |
بۆ دروستکردنی هەوێنی لاکتۆباسیلووس پێویستیت بەم شتانەیە:
- ئاو
- برنج
- شەکر یا دۆشاو
- شیر
- چەند دەفرێکی شووشە
هەنگاوی یەک: کۆکردنەوەی بەکتریای بەرەڵا
لیوانێک یا دووان لە برنج - هەر برنجێک بێت- لە دەفرێک ئاودا بخووسێنە یا باشتر بڵێین بیشۆرەوە بەڵام ئاوەکە فڕێ مەدە. برنجەکە هەڵێنجە و دایبنێ بۆ خواردنی خۆت. ئاوەکە کە شلوێ بووە، بیکە نێو دەفرێکی شووشەوە و سەرەکەی بە پەڕۆیەکی پاک داپپۆشە؛ و لەشوێنێک دایبنێ کە رێگەی هیچکەسی بەسەرەوە نەبێت و کەس خۆی لێنەدات. بۆ ماوەی سێ تا هەفت رۆژ بەگوێرەی پلەی گەرمای ژوورەکە یا وەرزەکە دەگۆڕێت. لەم ماوەیەدا ئەم ئاوە شلوێیە کە نیشاستەی برنجەکەی تێدا کۆبووەتەوە، ئەو بەکتریا بەرەڵایانە بۆ لای خۆی رادەکێشێت و لە ئاوەکەدا مریشتە دەکەن. لەم ماوەیەدا تراوەکە دەبێتە سێ چین. چینی سەرەوە ووردە تەنی رەق و برش وکەڕوو و شتی لەم بابەتە تێیدا مەلە دەکەن. چینی ناوەراست شلوێ دیارە و پڕە لە بەکتریای خۆماڵیی لە گوین لاکتۆباسیلووس. چینی ژێرەوە ماددەی قورس و پارچە برنج و ئەمانەن. ئەوەی پێویستمانە چینی ناوەراستە.
بە ئەسپایی چینی سەرەوە بەهۆی سۆندەیەک یا بەهۆی کەوچک فڕەدەدەین، بێ ئەوەی بهێڵین شلەکان تێکەڵاو بن. تەنانەت کەمێکیش لە چینی دووەم لەگەڵ چینی سەرەوە فڕێدەدەین بۆ دڵنیابوون لە پەتیبوونی هەوێنەکە. ئینجا لە چینی ناوەڕاست. ئەوەندەی بۆمان دەکرێ هەڵدەهێنجین، بێ ئەوەی بگاتە چینی ژێرەوە. ئێستا ئیدی هەوێنی سەرەکیمان دەسکەوتووە و بیر لە هەنگاوی دوواتر دەکەینەوە.
هەنگاوی دووەم: شیرەکەی لەگەڵ تێکەڵ دەکرێت
ئەو هەوێنە زۆر بەکتریای بەرەڵای تێدایە؛ هەربۆیە دەبێ تەنیا بەکتریای لاکتۆباسیلووس بهێڵینەوە و ئەوانی تر نەهڵێین. بۆ ئەم مەبەستەیش دەبێ لاکتۆباسیلووس بەهێز بکرێت. لاکتوباسیلووس زۆر حەزی لە شیر و شەکری لاکتۆزە. هەربۆیە شیرەکە لەگەڵ هەوێنەکە تێکەڵ دەکەین. ئەمە وا دەکات کە لاکتۆباسیلووس بەسەر بەکتریاکانی دیکەدا زاڵ بێت و هەموو شلەکە داگیربکات و لەوێدا مریشتە بکات. بۆ ئەم مەبەستە لە دەفرێکی شووشەی گەورەتردا دە بەش شیر لەگەڵ یەک بەش هەوێن تێکەڵ دەکەین. واتە یەک لیتر شیر لەگەڵ سەد میلیلیتر هەوێن. سەری دەفرەکە دادەپۆشین بەڵام تەواو هەوابڕ نەبێ. یان دەتوانین شتێک بەکاربهێنین کە رێگەی چوونە ژووری هەوا نەدات؛ بەڵام بە ئاسانی گازی زیادی لە شووشەکە بێتە دەرەوە. بۆ ماوەی پێنج تا دە ڕۆژ لە شوێنێکی کلا دایدەنێین.
لە دوای چەند رۆژێک بەکتریا و شیرەکە دەسدەکەن بە جیابوونەوە لە یەکتری. لە سەرەوەی دەفرەکە چینێک پەنیر دروست دەبێت و لە خوارەوەیش شلەیەکی شلوێی زەردباو دروست دەبێ کە هەوێنەکەیە. پێکهاتەکە رێک بۆنی پەنیری بۆگەنی لێوە دێت. دیارە پەنیرەکەیش بەسوودە بۆ خاک و بۆ کۆمپۆست بەڵام مەبەستی ئێمە شلەکەیە. دووای دە رۆژ لە یەکتری جیا دەکرێنەوە.
هەنگاوی سێیەم: شەکر بکە نێو شلەکەی لاکتۆباسیلووسەوە
بەم کارە هەوێنەکە هاوسەنگ دەکرێت و خۆراک بۆ بەکتریاکە دابین دەکرێت. پێویستە ئەو شەکر یا دۆشاوە کە لەگەڵ هەوێنی لاکتۆباسیلووسەکە تێکەڵ دەکرێ یەک ئەندازە بن؛ واتە ئەگەر هەوێنەکە یەک لیتر بوو دەبێ یەک لیتر دۆشاو یا یەک کیلۆ شەکری لەگەڵ تێکەڵ بکرێت. ئێستا ئیدی هەوێنەکە هاوسەنگە و ئامادەیە و دەکرێ بۆ ماوەی یەک ساڵ لە هەوای ئاسایی ژووردا هەڵیبگرین.
سەرچاوە:
