هاوینێکی گەرم و تەنگژەی ئاو و کارەبا لە رۆژهەڵات

بە هۆی بارینی بەفر و بارانێکی کەم لە پاییز و زستان و ئەم بەهارەدا رۆژهەڵاتی کوردستان و ئێران لەبەردەم هاوینێکی سەخت دان. بە هەموو پێوەرەکان ئەمساڵ ووشکەساڵییە؛ و ووشکەساڵیش کاریگەریی ترسناکی لەسەر ژیانی رۆژانەی مەردم و کشتوکاڵ و ئاژەڵداری و تەنانەت کەرتی پیسەسازیش دەبێت. کەمبوونی بەفر و باران دەبێتە هۆی دازنینی رێژەی ئاوی بەنداوەکان و بەمجۆرە کاریگەریی نەرێنیی دەبێ لەسەر بەرهەمهێنانی کارەبا؛ و حکومەت کە نە خەڵک و نە ژینگەی بەلاوە گرنگە، ناچار دەبێت بۆ بێدەنگکردنی هاووڵاتان ئاو و کارەبا لەسەر بنەمای خشتەیەکی رۆژانە دابەش بکات.

وەک روون و ئاشکرایە، ئاو کە سەرچاوەی ژیانە، لە چوار بەش، سێ بەشی گۆی زەوینی داپۆشیوە.  بەڵام لەم هەموو ئاوە کە سێ بەشی گۆی زەمینی داگیرکردووە، تەنیا لە سەدا دوو و نیوی ئاوی پاکە و بۆ خواردنەوە شیاوە.  کوردستان بە گشتی و رۆژهەڵاتی کوردستان بەتایبەتی خۆی خاوەنی سەرچاوەگەلێکی زۆری ئاوی سازگارە و تەنانەت بەشێکی بەرچاو لە ئاوی باشووری کوردستانیش لەوێوە دێت؛ بەڵام بەداخەوە دەوڵەتی ئێران هەر لە سەردەمی حەمەڕەزا شاوە گەڵاڵە و بەرنامەی دژە کوردییان بەڕێوەبردووە و زۆربەی ئاوەکانی چیاکانی زاگرۆسیان بەرەو ناوچەکانی دەرەوەی رۆژهەڵات راگواستووە.  بە ووتەیەکی تر زۆرینەی خەڵکی رۆژهەڵاتیان لە ئاوی زەوی و ئاسمانی خۆیان بێبەش کردووە و ئاراستەی ئاوەکانیان گۆڕیوە بۆ ناوچەکانی تورکنشین و فارسنشین.   زۆر جار لە رۆژهەڵات مەردم ناچار بوون زەوییەکانیان بکەنە دێم لەبەر بێ ئاوی بەڵام ئاوەکەیان ناوچە ووشک و بێئاوەکانی دەرەوەی رۆژهەڵاتی پێ سەرسەوز و ئاوەدان کراوەتەوە.

بۆ ئەم هاوینە کە چاوەڕووانی دۆخێکی پڕ تەنگژە دەکرێت، پێویستە رێکخراوە ژینگەپارێزەکان و شوورای شار و گوندەکان و کەسایەتییە نیشتمانپەروەرەکان و هەڵسووڕاوانی کۆمەڵگەی مەدەنی دەستەوەستان نەبن؛ و هەرکامەیان لە شوێن و ناوچەی خۆی و بە گوێرەی هەڵکەوتەی شوێنەکەیان و توانای دارایی و لێهاتووییان، بێ ئەوەی چاوەڕوانی حکومەت بن، بەرنامە و پلانی خۆیان دابڕێژن و بەڕێوەی ببەن.  دەست بە ئاوەوە بگرن و نەهێڵن دڵۆپێک ئاو، چ ئاوی خواردنەوە و چ ئاوی کشتوکاڵی بەخۆڕایی بڕوات.  ئەو ئاوانەیش کە بەکارهاتوون، هەوڵی کۆکردنەوە و بەکارهێنانەوەیان بدەن.

گەرەکە  ئاوی بەکارهاتووی گوندەکان و گەڕەکەکانی شارەکان کۆبکرێتەوە و لە گۆلی گەورەدا چاودێریی پاککردنەوەیان بکرێت بۆ دووبارە بەکارهێنانەوە.  ئەم ئاوانە ئەگەر بۆ خواردنەوەیش بەکارنەهێندرێن، بەکارهێنانیان بۆ کشتوکاڵ و پیشەسازی و زۆر مەبەستی تر ئاساییە.  شایانی باسە کە لە ئوسترالیا سێ لە ویلایەتەکانی ئەم ووڵاتە ئاوی بەکارهاتوو مردەوەژی دەکەنەوە و بە فەرمیش بەکاری دەهێننەوە، تەنانەت لە ویلایەتی نیوساوت وێڵز بۆ خواردنەوە و ئاشپێژیش بەکاردەهێنرێت.   لە ئیسراییل لەسەدا نەوەدی ئاوی بەکارهاتوو پاکدەکرێتەوە و دووبارە بەکاردەهێنرێتەوە.  هەروەها لە ئیسپانیا زیاتر لە لەسەدا سیی ئاوی بەکارهاتوو دووای پاککردنەوە ددبارە بەکاردەهێنرێتەوە.  کەواتە دووبارە بەکارهێنانەوەی ئاو شتێکی ئاساییە و کردەییە، تەنیا پێویستیی بە هەوڵ و هیممەت و بەرنامەڕێژییە.

خەڵکی رۆژهەڵات دەتوانن هەرکەس لە ماڵی خۆیدا هەوڵی پاککردنەوەی ئاوە بەکارهاتووەکانی وەک ئاوی حەمام و جلشۆری و ئاشپێژخانە بدەن، بەتایبەتی ئاوی ئاشپێژخانەکان دوای جیاکردنەوەی تەنە رەقەکان لێی، زۆر بە ئاسانی و بە دانانی دوو فیلتەری چەو و زیخ پاک دەبنەوە؛ و دەتوانرێت بۆ ئاودانی باخچە و سەوزایی حەوشەکان کەڵکیان لێوەربگیرێت.  لە گوندەکان کە ئاوی بەکارهاتووی ماڵان دەکرێت بە ئاسانتر لە جۆگەیەکدا  کۆبکرێنەوە، پاککردنەوەیان ئاسانترە و دەکرێ راستەوخۆ بۆ کشتوکاڵ بەکاربهێنرێنەوە.  بەم هیوایە کە مەردم بە هیممەت و یەکگرتوویی و گیانی هاوکاریکردنیان، لە رەنج و مەینەتیەکانی خۆیان کەم بکەنەوە و خۆیان لەم تەنگژەیە خوتار بکەن؛ و لە هەمان کاتدا لەبیری نەکەن کە تا ژینگە پشتگوێبخرێت، مەترسیی ووشکەساڵی هەمیشە هەڕەشەیە لەسەریان؛ و ساڵ بە ساڵیش دۆخەکە بەرەو خراپتر دەڕوات.