وەک روون و ئاشکرایە، ئاو کە سەرچاوەی ژیانە، لە چوار بەش، سێ بەشی گۆی زەوینی داپۆشیوە. بەڵام لەم هەموو ئاوە کە سێ بەشی گۆی زەمینی داگیرکردووە، تەنیا لە سەدا دوو و نیوی ئاوی پاکە و بۆ خواردنەوە شیاوە. کوردستان بە گشتی و رۆژهەڵاتی کوردستان بەتایبەتی خۆی خاوەنی سەرچاوەگەلێکی زۆری ئاوی سازگارە و تەنانەت بەشێکی بەرچاو لە ئاوی باشووری کوردستانیش لەوێوە دێت؛ بەڵام بەداخەوە دەوڵەتی ئێران هەر لە سەردەمی حەمەڕەزا شاوە گەڵاڵە و بەرنامەی دژە کوردییان بەڕێوەبردووە و زۆربەی ئاوەکانی چیاکانی زاگرۆسیان بەرەو ناوچەکانی دەرەوەی رۆژهەڵات راگواستووە. بە ووتەیەکی تر زۆرینەی خەڵکی رۆژهەڵاتیان لە ئاوی زەوی و ئاسمانی خۆیان بێبەش کردووە و ئاراستەی ئاوەکانیان گۆڕیوە بۆ ناوچەکانی تورکنشین و فارسنشین. زۆر جار لە رۆژهەڵات مەردم ناچار بوون زەوییەکانیان بکەنە دێم لەبەر بێ ئاوی بەڵام ئاوەکەیان ناوچە ووشک و بێئاوەکانی دەرەوەی رۆژهەڵاتی پێ سەرسەوز و ئاوەدان کراوەتەوە.
بۆ ئەم هاوینە کە چاوەڕووانی دۆخێکی پڕ تەنگژە دەکرێت، پێویستە رێکخراوە ژینگەپارێزەکان و شوورای شار و گوندەکان و کەسایەتییە نیشتمانپەروەرەکان و هەڵسووڕاوانی کۆمەڵگەی مەدەنی دەستەوەستان نەبن؛ و هەرکامەیان لە شوێن و ناوچەی خۆی و بە گوێرەی هەڵکەوتەی شوێنەکەیان و توانای دارایی و لێهاتووییان، بێ ئەوەی چاوەڕوانی حکومەت بن، بەرنامە و پلانی خۆیان دابڕێژن و بەڕێوەی ببەن. دەست بە ئاوەوە بگرن و نەهێڵن دڵۆپێک ئاو، چ ئاوی خواردنەوە و چ ئاوی کشتوکاڵی بەخۆڕایی بڕوات. ئەو ئاوانەیش کە بەکارهاتوون، هەوڵی کۆکردنەوە و بەکارهێنانەوەیان بدەن.
گەرەکە ئاوی بەکارهاتووی گوندەکان و گەڕەکەکانی شارەکان کۆبکرێتەوە و لە گۆلی گەورەدا چاودێریی پاککردنەوەیان بکرێت بۆ دووبارە بەکارهێنانەوە. ئەم ئاوانە ئەگەر بۆ خواردنەوەیش بەکارنەهێندرێن، بەکارهێنانیان بۆ کشتوکاڵ و پیشەسازی و زۆر مەبەستی تر ئاساییە. شایانی باسە کە لە ئوسترالیا سێ لە ویلایەتەکانی ئەم ووڵاتە ئاوی بەکارهاتوو مردەوەژی دەکەنەوە و بە فەرمیش بەکاری دەهێننەوە، تەنانەت لە ویلایەتی نیوساوت وێڵز بۆ خواردنەوە و ئاشپێژیش بەکاردەهێنرێت. لە ئیسراییل لەسەدا نەوەدی ئاوی بەکارهاتوو پاکدەکرێتەوە و دووبارە بەکاردەهێنرێتەوە. هەروەها لە ئیسپانیا زیاتر لە لەسەدا سیی ئاوی بەکارهاتوو دووای پاککردنەوە ددبارە بەکاردەهێنرێتەوە. کەواتە دووبارە بەکارهێنانەوەی ئاو شتێکی ئاساییە و کردەییە، تەنیا پێویستیی بە هەوڵ و هیممەت و بەرنامەڕێژییە.
خەڵکی رۆژهەڵات دەتوانن هەرکەس لە ماڵی خۆیدا هەوڵی پاککردنەوەی ئاوە بەکارهاتووەکانی وەک ئاوی حەمام و جلشۆری و ئاشپێژخانە بدەن، بەتایبەتی ئاوی ئاشپێژخانەکان دوای جیاکردنەوەی تەنە رەقەکان لێی، زۆر بە ئاسانی و بە دانانی دوو فیلتەری چەو و زیخ پاک دەبنەوە؛ و دەتوانرێت بۆ ئاودانی باخچە و سەوزایی حەوشەکان کەڵکیان لێوەربگیرێت. لە گوندەکان کە ئاوی بەکارهاتووی ماڵان دەکرێت بە ئاسانتر لە جۆگەیەکدا کۆبکرێنەوە، پاککردنەوەیان ئاسانترە و دەکرێ راستەوخۆ بۆ کشتوکاڵ بەکاربهێنرێنەوە. بەم هیوایە کە مەردم بە هیممەت و یەکگرتوویی و گیانی هاوکاریکردنیان، لە رەنج و مەینەتیەکانی خۆیان کەم بکەنەوە و خۆیان لەم تەنگژەیە خوتار بکەن؛ و لە هەمان کاتدا لەبیری نەکەن کە تا ژینگە پشتگوێبخرێت، مەترسیی ووشکەساڵی هەمیشە هەڕەشەیە لەسەریان؛ و ساڵ بە ساڵیش دۆخەکە بەرەو خراپتر دەڕوات.
