کەڕوو لەو زیندەوارانەیە کە لە سەرەتای ئافران و پەیدابوونەوە بناخەی ژیانیان لەسەر گردەزەوی داڕشتووە.
کەڕووەکان نە ئاژەڵن و نە گیا؛ بەڵام زیندەوەرن. هەندێک لە خەسڵەت و تایبەتمەندییەکانیان لە رووەک نزیکە و هەندێکیش لە ئاژەڵ. کەڕووەکان وەک ئاژەڵەکان لەکاتی هەناسە هەڵکێشاندا ئۆکسجین هەڵدەمژن و دووەم ئۆکسیدی کاربۆن فڕێدەدەنە دەرەوە. هەندێکیان نێرەوەز و مێیەوەزیان هەیە و بەمشێوەیە زاوزێ دەکەن. بەڵام هەندێکیان بەشێوەی ناتوخمەزا زیاد دەبن واتە نێر و مێیان نییە. زۆر جۆر و چەشنی جیاوازی کەڕوو هەن کە دەتوانن خۆراکی خۆیان لە ژەهر دابین بکەن. جاران دەگوترا کە گەردیلەی باغە(پلاستیک) و دڵق (نایلۆن) و جیر (لاستیک) هەزار ساڵ دەخایەنێت تا لەژێر خاکدا شیدەبێتەوە و دەبێتە خاک؛ بەڵام لە چەند ساڵی رابردوودا لە چەند وڵاتی جیاواز کەڕووی وا دۆزرایەوە کە توانای هەیە لە ماوەی چەند هەفتەیەکدا ئەم ماددە دژە ژینگە و ئالوودەکەرانە دابڕزێنێت و لەناویان ببات.
چەند جارێک کە گەمیە نەوتبەرەکانی وڵاتان لە دەریا و ئۆقیانووسەکاندا کون بوون و ئاوی دەریایان ئالوودە کردووە و بوونەتە مەترسی بۆ سەر ژیانی زیندەوەرانی دەریایی، کەڕوو فریا کەوتووە و ژینگەی ئۆقیانووسەکان و ژیانی زیندەوەرانی لە مەرگ و لەناوچوون خوتار کردووە. هەروەک ئاشکرایە جیا لەوە کە باشترین خۆراکی مرۆڤە، لە هەمان کاتدا زۆرێک لە کەڕووەکان وەک دەرمان و تەواویەر (سەپڵەمێنت) بۆ جۆرەها نەخۆشی بەکاردەهێنرێن و تا ئێستا زیندەکوژ (ئەنتیبایۆتیک) ێک دروستنەکراوە باشتر و کاریگەرتر بێت لە کەڕوو.
تازەترین بابەتەکان سەبارەت بە کەڕوو باس لەمە دەکەن کە کەڕووەکان دەتوانن خۆراکی خۆیان لە تیشکدانەوە ناووکی و گەردوونییەکانیش دابین بکەن. واتە دەکرێ لە دەرەوەی کەسکەماڵ(گرینهاوس)ی زەوی، واتە لەسەر هەسارەکانی تریش بژیێن و گەشەبکەن و زاوزێ بکەن و زیاد ببن.
No comments:
Post a Comment