هەروەها بە پاندەر کاپ یا کڵاوپڵینگ، زڕە شەرمن، و ئەمانیتای پڵنگ ناسراوە. لەبەرئەوەی زۆر لە ئەمانیتا ریووبیسین دەچێت و ئەو ناوی ئەمانیتای شەرمنە، هەربۆیە ناوی زڕەشەرمن لەمەیش نراوە. یەکەم جار ساڵی ١٨١٥ کەڕووزانی سویسرایی ئۆگوستین پایرامیس دێ کاندۆڵ ناوی لەم چەشنە قارچکە ناو ئەگاریکوس پاندەرینا. ساڵی ١٨٧١ کەڕووزانی ئەڵمانی پۆڵ کومەر ئەم کوارگەی گواستەوە بۆ نّ جسنی ئەمانیتا و ناوی لێناو ئەمانیتا پاندەرینا. ئەم قارچکە لە ئەوروپا و رۆژاوای ئاسای دەڕوێت. لە نزیک درەختە گەڵاڕێزۆکەکان بە تایبەتی راج و بناو، و هەندەک جاریش لە نزیک سنەوبەرەکان دەڕوێت. زۆر بە دەگمەنیش لە مێرگەکانی ئەوروپا و رۆژاوای ئاسیا لە دەرنگانی وەرزی هاوین و پاییزدا دەبینرێت. بە رێکەوت لە باشووری ئەفریقایش بینراوە بەڵام گومان دەکرێت کە بەهۆی بازرگانییەوە گوازرابێتەوە ئەوێ. ئەمەیش وەک هەموو رەژکەکەڕووەکانی تر کردەی سوودگۆڕکێ لەگەڵ درەختەکان جێبەجێ دەکات واتە ووزەخۆراکی دروستبوو بە هۆی رۆشنەپێکهاتن لە درەختەکە وەردەگرێت و ووزەخۆراکی دروستبوو لە خاکی پێدەدات.
ئەمانیتا پاندەرینا پێکهاتەی ئاوەزگەردانیی تێدایە و رێژەکەیشی زۆر زیاترە لە هی ئەمانیتا موسکاریا. گۆنی ئەمانیتا پاندەرینا پاندەرینۆیدس کە هەر لەم چەشنەیە ژەهراوییە. ئەمانیتا پاندەرینا بۆ ئاژەڵ ژەهراوییە و بەدەگمەن ئاژەڵ دەیخوات. کاتێک مرۆڤ دەیخوات لە ماوەی هنگارێکدا نیشانەکانی ژەهراویبوونی وەک هێڵنج و رشانەوەی لێدەردەکەوێت. دەکەوێت و ئارەزووی خەوێکی قووڵ و درێژ دەکات. ئەوانی ئەم قارچکە دەخۆن خۆیان وا دەبینن کە لە دەرەوەی جەستەی خۆیاندان؛ و وا هەست دەکەن هیچ هێزێکی کێشکردن رایانناکێشێت. شتە بچووکەکان لەبەر چاویان زل و گەورە دەبن. دەوروبەر لەبەر چاویان زۆر جوان و گەش دەبێت. هەندێک جار پێی توشی لەخۆچوون دەبن بەڵام مرۆڤ ناکوژێت.
تیرەی کڵاوی ئەم کوارگە ٥٠ تا ١٢٠ میلیمەتر دەبێت. رەنگی قاوەیی رەخشان یا قاوەیی-خاکییە و لێوارەکەی راست و رێکە. سەرەتا کڵاوەکەی زۆپ و قۆقزە بەڵام دوواتر کە بۆڕدەبێت کڵاوکەیش دەکرێتەوە و تەخت دەبێت. پاشاموی سپی و جوانی پەردەکە وەک پەڵەی ناڕێک بەسەر کڵاوەکەوە دەمێننەوە. رەنگی شیپەڕەکانی سپییە و بە قەدەکەوە نەنووساون. هەروەها رەنگی هاگەکانیشی سپییە.
درێژیی قەدی ئەمانیتا پاندەرینا ٦٠ تا ١٢٠ میلیمەتر دەبێت و رەنگێکی تەواو سپییە. ئەڵقەکەیشی بە جۆرێک ئەستوورە و شۆڕدەبێتەوە و دوای بۆڕبوون تەنک و ناسک دەبێت.
سەلکەکەی بنی کە خۆی زۆر گەورە نییە پاشماوەی کاسەکەیەش بەخۆیەوە دلکێنێت و وەک سەلکێکی گەورە دەردەکەوێت. کە رەنگی سپییە. زۆر جار یەک یا دوو ئەڵقەی کوڵکن لەسەروو لێواری سەلکەکە و بە دەورەی قەدەکەوە دروستدەبێت.
سەرچاوە
No comments:
Post a Comment